-رساله علمی سطح 3
-رشته : تاریخ اهل بیت (علیه الاسلام)
-گروه علمی : تاریخ
-استاد راهنما : حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد رضا شریعتمدار
-دانش پژوه : مرتضی احمر
-سال انتشار : 1402
-چکیده :
در پایان نامه «تحلیل فرهنگ ایثار و شهادت شیعیان امامی در عصر حضور» بعد بیان مقدمه و مباحث کلی ، مباحث در چهار فصل دنبال شد. در فصل اول فرهنگ ایثار و شهادت در عصر بعد رسول الله صلی الله علیه وآله مطرح شد . در فصل دوم به بحث قیام امام حسین (ع) با توجه به اهمیتی که داشت اختصاص پیدا کرد. در فصل سوم آثار قیام عاشورا مطرح شد. و در نهایت در فصل چهارم با عنوان تغییر تاتیک ائمه اطهار و تأثیر آن روی فرهنگ ایثار و شهادت . مباحث پیگیری شد. مخلص کلام که در سر تاسر این مطالب دیده می شود رویاروی دو تفکر در مقابل هم است که در اعصار مختلف دنبال شده است. اولین تفکر ، تفکر ایثار و شهادت است و دومین تفکر ، تفکر دلبستن به دنیا و مادیات است.
فهرست مطالب :
مقدمه. ……………………………………………………..……………………………………………………………………..………………5
بخش اول: مباحث کلی و مقدمۀ بحث..……………………………………………………………………………………………………. 9
ایثار و شهادت..………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9
منشأ قرآنی و روایی فرهنگ ایثار و شهادت ………………………………………………………………………………………………….12
فرهنگ ايثار و شهادت از ديدگاه قرآن كريم…………………………………………………………………………………………………. 12
فرهنگ اجتماعی در جامعۀ اعراب جاهلی در دوران بعثت و فاصله آن با ایثار و شهادت………………………………………………20
بخش مباحث اصلی
فصل اول: فرهنگ ایثار و شهادت در عصر بعد از رسول الله………………………………………………………………………………… 31
1-1 خطر جدی برای فرهنگ ایثار و شهادت..……………………………………………………………………..…………………………. 31
1-2 ماجرای طلب قلم و دوات.……………………………………………………………………..………………………………….…….... 33
1-3 زنده شدن فرهنگ جاهلی..……………………………………………………………………..………………………………………… 34
1-4 واکنش برخی از صحابه و شخصیتها به غصب خلافت.……………………………………………………………………..………... 36
1-5 واکنش امیرالمؤمنین، علی(ع) نسبت به غصب حق خلافت..……………………………………………………………………..…. 37
1-6 واکنش حضرت فاطمه نسب به غصب خلافت.……………………………………………………………………..……………….... 38
1-7 بلایی که سر فرهنگ ایثار آمد.……………………………………………………………………..…………………………………….. 39
1-7 نهال ایثار و شهادت جوانه زد. ……………………………………………………………………………………………………………..41
1-8 نقش فرهنگ ایثار و شهادت در دوران امامت امام حسن(ع) …………………………………………………………………………45
فصل دوم : حیاتی ابدی برای فرهنگ ایثار و شهادت………………………………………………………………………..…………….. 51
2-1 رشد فرهنگ جاهلی در ردای اسلام.……………………………………………………………………..………………………………. 51
2-2 فرهنگ جاهلی که دیگر ردای اسلام هم به تن ندارد.……………………………………………………………………..…………… 56
2-2-1 علت قیام امام حسین(ع) ……………………………………………………………………..…………………………………………57
2-2-2 حکومت و شهادت..……………………………………………………………………..………………………………………………. 60
فصل سوم: : قیامهای بعد از عاشورا،در مسیر فرهنگ ایثار و شهادت.…………………………………………………………………….. 62
3-1 نقش فرهنگ ایثار و شهادت در دوران امامت امام سجاد(ع) …………………………………………………………………………62
3-2-1 واقعۀ حره ……………………………………………………………………..…………………………………………………………..67
3-2-2 قیام توابین..……………………………………………………………………..………………………………………………………. 68
3-2-3 قیام مختار. ………………………………………………………………………………………………………………………………..70
3-2-4 کمیل………………………………………………………………………………………………………………………………………..73
3-2-5 قیام زید…………………………………………………………………………………………………………………………………….77
فصل چهارم: تغییر تاکتیک ائمه و اثر آن روی فرهنگ ایثار و شهادت..………………………………………………………………….... 81
4-1 نقش فرهنگ ایثار و شهادت در دوران امامت امام باقر(ع) و امام صادق(ع) …………………………………………………………..81
4-2 امام صادق(ع) و قیام مسلحانه. ……………………………………………………………………..……………………………………..84
4-3 نقش فرهنگ ایثار و شهادت در دوران امامت امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) 86
4-3-1 انشعاب در شیعه. ……………………………………………………………………..……………………………………………….….86
4-3-2 امام کاظم(ع) و قیامهای علویان.……………………………………………………………………..………………………………… 90
4-3-3 زندان.……………………………………………………………………..……………………………………………………………..… 91
4-3-4 دوران امام رضا(ع) و بحث ایثار و شهادت..……………………………………………………………………..…………………….. 92
4-3-5 قیامهای دوران امام رضا(ع) ……………………………………………………………………..………………………………………..96
4-4-1 ارتباط با شیعیان.……………………………………………………………………..………………………………………………..…. 99
4-4-2 احضار به سامرا ………………………………………………………………………………………………………………………….…102
4-4-3 ارتباط امام با شیعیان…………………………………………………………………………………………………………………….. 107
سیر تاریخی شهدای شیعی در عصر حضور.……………………………………………………………………..……………………………. 110
بخش سوم: خاتمه. …………………………………………………………………………………………………………………………………111
کتابنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………………..113