انسان در لغت از مادهی «انس» اشتقاق یافته است، از این رو موجودی اجتماعی است، بعضی دیگر آن را از «اُنس و محبت» دانسته و برخی از ماده « نسی » دانسته اند چون او موجودی فراموشکار است. متفکران مادی او را موجودی مادی و متفکران الهی او را دارای دو مرحله بدن و روح مجرد میدانند.اولیاء الهی برای او روح مجردی غیر آن روح قائل هستند که درمقام عنداللهی حضور دارد.رو ح انسانی دو بُعد دارد که خصیصه نفسانی آن، در قرآن با اوصافی از قبیل عجول، هلوع، ظلوم و جهول نکوهش شده است و بُعد عقلانی (فطرت الهی) با عنوان خلیفه الهی، امانت دار خدا و موجودی ابدی مورد ستایش خدا قرار گرفته است.بین انسان و خدا، رابطه وجودی برقرار است که با شعور و آگاهی انسان همراه میباشد.قرآن کریم به مسأله هدفداری جهان و انسان تأکید نموده و حقیقت جهان را، زمینه ساز رشد و تکامل انسان معرفی مینماید. خلافت و جانشینی خدا، عبادت و بندگی، تحقق رحمت و مهر الهی، تسبیح و تقدیس الهی، علم و قدرت پروردگار، سیر الی الله و معرفت الله را؛ هدف آفرینش انسان معرفی مینماید و در میان آنها، هدف اصلی و نهایی «عبودیت» است که سایر اهداف نیز در مسیر عبودیت قرار میگیرد. رحمت واسعه الهی خداوند هم نتیجه این عبودیت است.