بررسی تاریخی روایی روایات معجزات امام باقر (ع) و امام صادق (ع)

-چکیده :

در میان تراث تاریخی و حدیثی امامیه با بخشی از روایات مواجه میشویم که خوارق عادات، کرامات و مناقب ائمه عليهم السلام را با هدف اثبات امامت و حقانیت ایشان نقل میکنند این روایات باید مانند دیگر احادیث که حاکی از قول و فعل ائمه علیهم السلام میباشند از منظر تاریخی و روایی، سند، متن و محتوای آنها مورد نقد بررسی و تحلیل قرار گیرند همچنین با توجه به اینکه نقل روایات مربوط به خوارق عادات و مناقب و نسبت دادن آنها به ائمه علیهم السلام بسیار مورد توجه و علاقه غالیان بوده واحتمال وجود روایات ضعیف در آنها بیشتر نمود پیدا میکند نقد و پالایش این دسته از روایات ضرورت بیشتری می یابد. در این پژوهش پس از تحقیق و کنکاش در منابع روایی و تاریخی و استخراج حدود ۷۷۹ روایتی که پیرامون خوارق عادات امامین صادقین علیهما السلام از حيث مظاهر تکوینی بیان شده بودند تعداد ٦١ روایت را پس از حذف موارد تکراری از جنبه تاریخی و قواعد علم الحدیث مورد ارزیابی و تحلیل قرار دادیم و توانستیم به ۵ روایت صحیح از میان روایات بررسی شده برسیم. مبنای ما در این اعتبار سنجی موثوق الصدوری بودن روایات است علاوه بر نتیجه فوق پس از ارزیابی صحت و سقم روایات و نقلهای تاریخی خوارق عادات امامین صادقين عليهما السلام به نتیجه دیگری نیز دست یافتیم و آن تقسیم بندی روایات خوارق عادات به سه دسته بود. دسته اول: روایاتی که ما اطمینان و یا قطع به صدورشان پیدا میکنیم که برای ما حجیت پیدا میکنند دسته دوم: روایاتی که قطع و اطمینان به کذب شان پیدا میکنیم که نزد ما از حجیت ساقط میشوند و میتوانیم انکار شان کنیم و دسته سوم روایاتی میباشند که ما دلیل قطعی و معتبر بر اثبات حجیت یا عدم حجیت آنها نداریم این گروه در واقع حجم گسترده ای از روایات موجود در منابع دلائل نگاری ائمه علیهم السلام را تشکیل میدهند دلیل اینکه ما نمیتوانیم قائل به حجیت و یا عدم حجیت این دسته از روایات شویم اشکالات اساسی است که یا به مولف متون دلائل نگاری و یا به خود کتب وارد است و یا به سند روایات و راویان آنها از جهت صحت وضعف ثقه و غير ثقه بودن و یا از جهت متن و محتوای روایت وارد میباشد. مهمترین ادله ضعیف شمردن مولفین و ،کتب انحرافات اعتقادی و مذهبی مولف و م شخص نبودن نگارنده برخی کتب دلائل نگاری است همچنین مهمترین دلیل ضعیف بودن روایت ضعف سندی از حیث مرسل بودن سند و عدم اتصال مجهول و ضعیف بودن راویان است و در آخر مهمترین دلیل ضعف متن و محتوا مخالفت با ،قرآن سنت عقل و مسلمات تاریخی و علمی وغیره… می باشد.