انحراف در رهبری جامعه نوپای اسلامی منجر به انحراف در احکام و سیاستها شد. مسلمانان که در عصر پیامبر طبق دستورات قرآن و آموزههای نبوی عمل میکردند، با رفتارهایی از سوی حاکمان مواجه شدند که در تناقض با کتاب و سنت نبوی بود و بتدریج عنوان سنت یافت و مقبولیت عامه را بدست آورد. این رفتارها در قالب احکام عبادی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قابل بحث و بررسی است. در مقابل سنتهای غلط که بدعت نامیده میشوند، رفتارهایی را از امام علی (ع) به عنوان وصی برحق پیامبر اکرم– شاهدیم. امیر المؤمنین (ع) اگرچه خلافت ظاهری نداشتند ولی خود را جدای از وقایع جاری نمیدانستند و تا آنجا که فضای جامعه اجازه میداد به اقدامات اصلاحی مبادرت می ورزیدند. ایشان در زمان خلافت خود به اقدامات عملی جدی روی آوردند، اما رسوخ بدعتها در میان مسلمانان کار را برای امام بسیار سخت نمود و در نتیجه به عنوان سنت شرعی غیر قابل تخطی درآمد، هرچند موضع اصلاحی امیر المؤمنین موجب زوال غبار فتنه شد و اسلام راستین برای حقجویان هویدا گردید.