ظرفیت های تمدن ساز آموزه های شیعی در حوزه امامت

-چکیده :

   موقف تاریخی انقلاب اسلامی در آستانه یک خیز تمدنی قرار گرفته است. از آن­جا که مذهب شیعه امامیه عقبه تئوریک آن محسوب می­شود، علی­القاعده در مصاف با اندیشه­های رقیب باید جهت نیل به تمدن نوین اسلامی سرمایه­های اصلی خود را به میدان بیاورد و ظرفیت­های آن­ها را مورد کنکاش و مداقه قرار دهد. آموزه­های شیعی حول محور امامت که جوهره تفکر شیعی است، از مهم­ترین سرمایه­های نرم و ایدئولوژیک این مذهب حقه محسوب می­شود که لازم است جهت پی­ریزی تمدن نوین اسلامی ظرفیت­های آن واکاوی شود تا معلوم گردد هر یک از این آموزه­ها برای ساخت تمدن نوین اسلامی از چه قابلیت­هایی برخوردارند. از آن­جا که هرچه ادبیات نظری یک پدیده، دقیق­تر و بیشتر شکل گرفته باشد، امکان تحقق عینی آن مهیاتر خواهد بود، تحقیق حاضر علاوه بر ظرفیت­سنجی اندیشه امامت، در صدد است تا به هدف تولید ادبیات نظری و هم­چنین نشان دادن میزان کارآمدی این اندیشه در امتداد اجتماعی، روش مطالعات تمدنی در تفکر شیعی را نیز آشکار سازد. برای رسیدن به اهداف مذکور با استفاده از روش اسنادی مهم­ترین کارکردهای تمدنی یعنی نظم و انسجام، کارآمدی در جهت اهداف، اقتدار و ثبات اصطیاد شده، در گردآوری داده­ها و اطلاعات نیز به صورت آمیزه­ای از اسناد مختلف وحیانی، تاریخی، تجربی، هر یک از مولفه­های امامت برای کارکردهای تمدنی فوق به گونه تحلیلی ظرفیت سنجی شده است. این تحقیق روشن ساخته؛ در میان مجموعه آموزه­های کلامی شیعه، اندیشه امامت تنها آموزه اختصاصی شیعه است که از بیشترین ظرفیت برای فعال کردن وجوه و سطوح تمدنی برخوردار است. از آن­جا که تمدن­ها انحصارا یک پدیده انسانی هستند و مهم­ترین عامل تمدن، انسان است، اندیشه امامت با توجه به برخورداری از مولفه­هایی همچون علم، عصمت، خلیفه الهی بودن، مرجعیت دینی و… ارتباط مستقیم و موثری با کارکردهای تمدنی مذکور دارد و به اکمال و اتمام آن­ها کمک و از این طریق انسان را در ابعاد مختلف به کمال می­رساند و این سهم وافری در پی­ریزی و ساخت تمدن نوین اسلامی دارد. هم­چنین، از آن­جا که ستون تمدن­ها بر ستون اندیشه­ها استوار است، اندیشه امامیه به جهت اتقان حداکثری که دارد، برای تحقق کارکردهای اساسی تمدن ظرفیت­های وافری دارد که با قوام­بخشی خود به پویایی و پایایی استوانه ­های تمدن می ­انجامد.