نقدی بر غرب‏ شناسی حسن حنفی

-چکیده :

غرب‏شناسی، یكی از حوزه‏های مطالعاتی مهم معاصر است كه به بررسی تاریخ، ماهیت و سرنوشت تمدن غرب می‏پردازد. حسن حنفی از روشنفكران معاصر و معروف مصر، مدعی تأسیس علم جدیدی به نام استغراب یا غرب‏شناسی است كه از آفات غرب‏شناسی وارونه مصون می‏باشد. بررسی كتاب او در این زمینه نشان می‏دهد كه مجموعه مباحث غرب‏شناسی وی با سه عنوان «تكوین آگاهی اروپایی»، «ساختار آگاهی اروپایی» و «سرنوشت آگاهی اروپائی» به غیر از بیان تاریخ مكتب‌های فلسفی غرب و ریشه‏های تاریخی آن و نیز وضعیت كنونی آگاهی غربی، كار جدیدی را در غرب‏شناسی انجام نداده است؛ بلكه خود به آفت غرب‏شناسی وارونه دچار شده است و نه تنها غرب را از منظر خودی مطالعه نكرده، بلكه «خود» را در آیینه غرب مشاهده كرده است. او بارها درباره الگوگیری از مدل‏های تغییر و تجدد غربی برای بازسازی اندیشه دینی در آثار مختلف خویش سخن گفته و خود نیز از چنین روش‏هایی برای معناسازی میراث اسلامی بهره گرفته است و این همه، نشان از وارونگی غرب‏شناسی او دارد.