نقد و بررسی مبانی فکری سلفیه با تاکید بر سلفیه جدید

-چکیده :

در عصر حاضر مباحثی از قبیل سلفی گری و مساله مبانی فکری و اعتقادی سلفیان مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. سلفیان به لحاظ فکری تفاوت چشم گیری با اکثر فرق و مذاهب اسلامی دارند. برای آشنایی و بررسی مبانی فکری آنان در این پژوهش، نخست مبانی فکری سلفیان قدیم به ویژه ابن تیمیه که نقطه عطف سلفیه قدیم است، در چهار حوزه معرفت شناختی روش شناختی معناشناختی و هستی شناختی مورد بررسی قرار می گیرد مبانی فکری سلفیان قدیم که با ظهور اندیشه ها و آراء ابن تیمیه آغاز می شود موجب التزام آنان به حدیث گرایی افراطی، نگاه افراطی به نقل و مخالفت با هرگونه تاویل که ریشه در دوران اهل حدیث داشته است. و نیز عدم اعتقاد به مجردات گشته است.

در حصر جدید تحولات و رخدادهای نیمه دوم قرن بیستم بستر مناسب برای ظهور جریان های سلفی فراهم نمود. گروه های سلفی نوظهور در جهان اسلام عمدتا از اندیشه های این تیمیه متاثر شدند. آنان در برخی مبانی فکری با سلفیان قدیم مانند توحید و شرک ظاهرگرایی و نقل اشتراک دارند؛ اما برخی جریانهای سلفی جدید به ویژه گرایی، تاکید بر پیروی از سلف صالح و … اشتراک دارند؛ اما برخی جریان های سلفی جدید به ویژه سلفیه جهادی باطرح دیدگاههای رادیکال و تاکید بر مفاهیمی مانند حاکمیت و خلافت جاهلیت جوامع ولزوم هجرت از آنها ، عدو قریب و بعید و به ویژه عملیاتی کردن مفهوم جهاد، سلفی گری را وارد مرحله جدیدی .کردند در این پژوهش بررسی مهم ترین مبانی فکری آنان مورد تاکید است. سلفیان جدید علاوه بر برخی اندیشههای ابن تیمیه، از آراء افرادی مانند ابو الاعلی مودودی، سید قطب عبد السلام فرج …… متاثر هستند به واسطه تمسک به ظاهر برخی آیات جهاد وا رادیکالیزم کرده و آن را برای نابودی جاهلیت ،شرک وطاغوت وتحقق جامعه اسلامی ضروری می شمارند.

البته جريان جنبش اخوان المسلمين مصر نقش بسزایی در ظهور جریان سلفیه جهادی در عصر حاضر داشته است. شخصیتهایی مانند عبدالسلام فرج صالح سریه شکری مصطفی و باطرح دیدگاههای افراطی تاثیر گذاری بسزایی برروی جوانان پرشور اخوانی داشته اند سلفیان جدید جهادی به دنبال ایجاد حکومت اسلامی و توحیدی و پاک سازی جوامع بشری از حاکمان طاغوتی و بازیابی هویت ،پیشین مساله جوامع جاهلی و هجرت از آن ها به واسطه جهاد را برجسته کردند.

در این پژوهش تلاش شده است بعد از گردآوری اطلاعات و داده ها بر اساس اسناد نوشتاری و برخی پایگاههای اطلاع رسانی، اعتقادات و مبانی فکری سلفیان قدیم وجدید (با تاکید بر سلفیه جهادی) مطرح و سپس مورد بررسی قرار داده شود.