بررسی تاریخی زمینه ها و پیامدهای مناظرات شیعه و سنی در بغداد از قرن سوم تا پنجم هجری قمری

-چکیده :

یکی از عوامل پویندگی فکر اسلامی و از کهن ترین شیوه های برخورد اندیشه ها که به تأیید اسلام رسید مناظره است. مناظره به شیوه نیکو یکی از روشهای رایج و عقلانی برای تبیین اندیشه ها باورها و دفاع از مبانی اعتقادی است در طول تاریخ گروههای گوناگون از این شیوه استفاده میکردند و قرآن کریم سیره پیامبر (ص) و امامان شیعه (ع) به آن اهتمام دارند. بغداد پایتخت عباسیان، مهمترین شهر جهان اسلام و مرکز فرهنگ تمدن اسلامی به علت حضور گروههای مختلف سیاسی، مذهبی شاهد مناظرات بسیاری بین گروه ها خصوصاً میان شیعه و اهل سنت در طی قرنهای سوم تا پنجم هجری بوده است. ما در این پژوهش بر اساس روش توصیفی تحلیلی و تاریخی با رجوع به منابع کتابخانه ای در صدد بررسی تاریخی و کلامی زمینه ها و پیامدهای این مناظرات هستیم. بر اساس مستندات تاریخی می توان اذعان کرد که زمینه هایی همچون انحرافات سیاسی اجتماعی، فکری و عقیدتی باعث شکل گیری این مناظرات شده که پیامدهایی همچون ابطال افکار و عقاید باطل، گرایش به تشیع رشد و توسعه مکتب کلامی شیعه، هویت بخشی به تفکرات شیعه و واگرایی بین شیعه و اهل سنت را به دنبال داشته است. گفتنی است شیخ مفید عالم برجسته شیعه طلایه دار مناظرات شیعیان با اهل سنت در بغداد در طی این قرون بوده است.